Dienstag, 2. Oktober 2012



 ། ལྷང་ལྷང་དྲན།

བྱེའུ་ཆུང་འཇོལ་མོས་གསུངས་བཤད་སྐྱོན་སྐབས།
ང་ཡི་ཨ་མ་ལྷང་ལྷང་དྲན།

མཐའ་ཡས་རྒྱ་མཚོའི་རྦ་རླབ་མཐོང་དུས།
ང་ཡི་ཆུང་དུས་ལྷང་ལྷང་དྲན།

དྲི་ཞིམ་མེ་ཏོག་རྣ་ལམ་བདུལ་དུས།
ང་ཡི་ཆུང་འདྲིས་ལྷང་ལྷང་དྲན།

དགོང་མོའི་ཉི་མ་ནུབ་རེར་བརྒལ་དུས།
ང་ཡི་ཕ་ཡུལ་ལྷང་ལྷང་དྲན།
༢༠༡༢་༡༠་༠༢ ཉིན།

Donnerstag, 1. September 2011

Wünsche und Erinnerungen – Tibet Wochen in Barmstedt

Zum fünften Mal findet in der schleswig-holsteinischen Stadt Barmstedt ein kultureller Länderschwerpunkt statt. Nach Bulgarien, Kanada, Spanien und Südafrika wurden soeben die „Tibetischen Wochen“ eröffnet.
Was wie ein Fastfood-Motto klingt, entpuppt sich als einzigartiger Versuch, Tibet zeitgenössisch-künstlerisch darzustellen. „Erst vor ungefähr zwanzig Jahren hat sich in Tibet eine eigene moderne Kunstszene entwickelt“, schreibt Elke Hessel vom Tibethaus Deutschland im Vorwort des Katalogs.

Tibet war über Jahrhunderte ausschließlich geprägt von sakraler Kunst und hat sowohl in der Lyrik, in den bildenden und musikalischen Künsten alles dem festen Regelwerk der religiösen, traditionellen Darstellung und Komposition untergeordnet. Künstlerische Freiheiten im westlichen Sinn gab es kaum. Heute ist durch den chinesischen Einfluss, die Errichtung eines Fachbereichs „Kunst“ an der Tibet Universität im Jahr 1985 und durch Exiltibeter ein Humus entstanden, den man als zeitgenössisch und freiheitlich bezeichnen kann.

Eines der Hauptprobleme ist allerdings, dass ein großer Teil der Tibeter im Exil lebt und sich die Frage aufdrängt, wie kann sich eine Kultur ihrer Tradition besinnen ohne folkloristisch zu verdorren und gleichzeitig Zeitgenössisches hervorbringen, wenn viele tibetische Künstler rund um den Globus leben? Wie verändert (sich) die Exilkunst und in welchem Umfeld agiert sie und worauf reagiert diese?

Die Ausstellung in der Galerie Atelier III auf der Schlossinsel Rantzau in Barmstedt präsentiert Werke von drei Künstlern, die zwar alle in Tibet geboren wurden, aber längst in Deutschland, der Schweiz und den USA leben. So findet der Besucher bei den internationalen Themen und künstlerischen Ausdrucksmitteln und Techniken eine immense Bandbreite. Tibet ist als Thema zwar bei allen Künstlern präsent, aber bedingt durch das Exil kommen weitere, auch westlich orientierte Kommunikationskanäle hinzu.


Sonam Dolma Brauen zeigt Malerei und Installationen. Ihre Bilder nennt sie, in Anlehnung an die buddhistische Philosophie, illusionäre Erscheinungen. Sie wirken vergrößert, ausschnitthaft und fragmentarisch. Das, was im Bild zu sehen ist, scheint einer anderen, einer viel größeren Wirklichkeit zu entsprechen und schnell gewinnt man den Eindruck, dass mehr jenseits des Bildes liegt, als innerhalb. Sonam Dolma beschäftigt sich thematisch einerseits mit der politischen Situation ihrer Heimat Tibet und andererseits mit dem, wie sie sagt, „Machismo“ und seiner Beziehung zu Gewalt, Geld und Krieg. Ihr Kanon ist international, global und am Heute ausgerichtet. Ihr 2010 entstandenes Bild „Lu Xiaobo“, eine Reminiszenz an den in Haft sitzenden chinesischen Friedensnobelpreisträger, ist nur eines von vielen Werken, das das unmittelbare Zeitgeschehen sichtbar macht. Aber auch in dieser Tatsache sind ihre tibetische Tradition und ihre Wurzeln zu erkennen, denn ihr Blick auf die Welt und ihre Leiden an dieser, verleihen den Bildern eine enorme Kraft und Ausdrückstärke.
Seit einigen Jahren arbeitet sie auch dreidimensional, kreiert Objekte aus Ton und baut ganze Installationen. „My Fatherland’s Death“ besteht aus 49 im Quadrat aufgeschichteten Mönchsumhängen und Kleidern in den religiösen Farben gelborange und weinrot, die allesamt aus Tibet stammen. Sie bilden in ihrem Inneren erneut ein Quadrat an dessen Grund stupaförmige „Tsa Tsas“ aus Ton stehen. Diese weißen, religiösen Objekte oder Votiv-Gegenstände erinnern an Verstorbene und sind als Mahnmal für das 1950 wegen der chinesischen Invasion verloren gegangene Vaterland zu lesen.

Losang Gyatsos verließ Tibet 1959 als Sechsjähriger und siedelte zunächst nach Indien um. Später führte ihn sein Weg über Großbritannien in die USA, wo er Kunst in San Francisco studierte. Seine Acrylbilder spielen mit der Ästhetik digitaler Kunst und beziehen sich stilistisch auf seine jahrelange Arbeit in der Werbebranche. In der Ausstellung ist ein Zyklus zu sehen, dessen Titel „Zeichen aus Tibet – Kloster Jokhang“ lautet. Seine gerasterten, gepunkteten und hart kontrastierten Schwarz-Weiß-Bilder zeigen schemenhaft Gesichter von Mönchen. Allerdings keine – wie man annehmen mag – in Meditation versunkene oder buddhistische Texte rezitierende, sondern leidende, wütende, ärgerliche und Schmerz verzerrte Gesichter. Es sind Mönche, die protestieren und randalieren, sich auflehnen und so gar nicht dem friedfertigen Bild entsprechen. Hintergrund dieser Reihe waren die Proteste und Ausschreitungen im Jahr 2008 im Kloster Jokhang, dem ältesten existierenden Heiligtum Lhasas, der Hauptstadt Tibets und an der großen Klosteruniversiät Labrang in Amdo. Beide Orte gehören zu den wichtigsten kulturellen Stätten Tibets. Wie aus dem Nichts und vor den Linsen der internationalen Presse kam es zu Protesten gegen die chinesische Einmischung in religiöse und kulturelle Fragen sowie in Erinnerung an den Jahrestag des 1959 niedergeschlagenen Aufstandes gegen die chinesische Fremdherrschaft.

Puntsok Tsering Duechung ist der jüngste der ausstellenden Künstler. Er wurde 1979 in Zentraltibet geboren und lernte nach seinem Schulabschluss in Lhasa bei einem der großen Meister traditionelle tibetische Malerei und Kalligraphie, später studierte er klassische Poesie und tibetische Literatur an der Universität von Lhasa. Seit 1998 lebt er in Deutschland. Er baut mit seinen Kunstwerken eine Brücke zwischen dem Gestern und Heute. Puntsoks Kalligraphien sind Form, Gestalt, Poesie, aber kein Ausdruck von Religion. „Dazu muss man wissen, dass die tibetische Schrift ein Symbol für den tibetischen Glauben darstellt“, sagte Martin Brauen, Kurator des Rubin Museums of Art in New York in seiner Einführungsrede.
Puntsok baute einen Raum der Wünsche in die Ausstellung. In der Mitte des Raumes steht auf einem Podest ein mit gelben und weißen Tüchern abgedeckter Sitz, als Symbol des „leeren Throns“ auf Tibets Pässen, umgeben von Gebetsfahnen an denen die Tibeter sich die Rückkehr das Dalai Lamas wünschen. Der Raum der Wünsche dient jedem Besucher als Ort die eigenen Wünsche äußern zu können. Am 15. September um 15 Uhr schreibt der Künstler in tibetischer Kalligraphie diese auf und installiert sie im Raum.

Die ganze Ausstellung basiert auf Wünschen und Erinnerungen. „Wünsche sind Erwartungen und diese wiederum basieren auf Erinnerungen. Erinnerungen an die Heimat, die verlassen werden musste, deren Kultur zugrunde zu gehen droht, an eine Heimat, in der noch immer großes Unrecht herrscht“, formulierte es Martin Brauen.
(Geschrieben von: Claus Friede )


Tibetische Wochen, 27. August bis 9. Oktober 2011
Kunstausstellungen, Filmwoche, Vorträge, Begegnung
Galerie Atelier III
Schlossinsel Rantzau
25355 Barmstadt
www.galerie-atelier-3-barmstadt.de
Ein Katalog mit einem Grußwort des Dalai Lamas ist für 8 Euro erhältlich.

Dienstag, 26. April 2011

The precious wind



















The precious wind

I tell you my story,
I share, with you, my longing for home,
You are the precious wind
showing me deep sympathy,

if you fly to my homeland,
take my sole thought,
say to Lhasa river,
„I am still alive“

Echoing the turning history,
to be isolated in the metropolis,
you are the only one,
whom I show my trustee

Staying close to Main river,
behind the Alphine mountains,
the birth place of Hegal und Kant,
you comfort me and encourage me,


རླུང་བུ།
ཚ་དྲང་བསིལ་དྲོད་ཅན་གྱི།
བརྩེ་སེམས་ཕྱོགས་སའི་རླུང་བུ།
སེམས་པ་སྐྱོ་བའི་སྐབས་སུ།
གདུང་སེམས་མཚོན་པའི་རླུང་བུ།
ཐག་རིང་ཕ་ཡུལ་གཞུང་ལ།
སེམས་ཀྱི་ཕོ་ཉ་གནང་དང་།
བུ་ངའི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཆ།
རླུང་བུ་ཁྱེད་ཀྱིས་སྣམ་རོགས།

དྭངས་གཙང་དལ་འཇམ་གཟུགས་མེད།
སེམས་ཤུགས་སྐུལ་བའི་དྲི་བཞོན།
བཅོས་མིན་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཆ།
མ་བསངས་ཁྱེད་ལ་བཤད་ཡོད།
སྐྱོ་གདུང་བཤད་སའི་བྱམས་པ།
སྙིང་གཏམ་བཤད་སའི་བློ་གྲོགས།
ཡུན་རིང་བྲལ་བའི་གནས་སུ།
ལན་གཅིག་བསྣམ་རོགས་མཛོད་ཅིག

Montag, 7. Februar 2011

ང་ཚོས་གདམས་པའི་མི་དེ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་རྩེ་ཕུད་ཅིག་ཨེ་ཡིན།

བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་སྐབས་གསུམ་པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་སྔོན་འགྲོའི་འོས་བསྡུའི་གྲུབ་འབྲས་དང་འོས་མི་རྣམས་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་པ་བརྒྱུད་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར། དངོས་གཞིའི་འོས་བསྡུ་དེ་ཡང་འོས་མི་གསུམ་ལས་འབུམ་རམས་པ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ལ་འཐོབ་རྒྱུ་ཧ་ལམ་གཏན་འཁེལ་ཟིན་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། དེ་ན་བློ་བཟང་སེང་གེར་སྔོན་འགྲོའི་འོས་བསྡུ་ལམ་ལྷོང་དེ་ལྟར་བྱུང་བའི་རྐྱེན་དང་། ཁོང་གིས་ཕྱིར་བསྒྲགས་གནང་བའི་དགོངས་པ་ཁག་ལ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་པར་འདོད་པས། དེ་ལྟར་བྱའོ།།
སྤྱིར་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་སྲ་བརྟན་ཡོང་བ་དང་། ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ། སྒོ་གང་ས་ནས་ཚད་མཐོན་པོར་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐུབ་པའི་སླད་དུ། གནད་དོན་ལ་དཔྱད་བརྗོད་དང་། སྦས་བསྐུངས་མེད་པར་བགྲོ་གླེང་ཁ་གསལ་བྱ་དགོས་ཤིང་། དེ་དག་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཆ་རྐྱེན་ཁག་ཡིན། དེས་ན་ལྟ་བ་དེ་གཞིར་བཟུང་ཐོག་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ཁག་ཞུ་བར་འདོད་པས། ཐོག་མར་ཁོང་ལ་སྔོན་འགྲོའི་འོས་དེ་འདྲ་མང་པོ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་བརྗོད་ན། དེ་ནི་གཙོ་བོ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་མཐོང་སྟེ།
༡ ཁོང་གི་ཤེས་ཡོན་ལག་ཁྱེར་དང་འབྲེལ་བ།༼ཧར་ཝར་ཌིའི་འབུམ་རམས་པ། Harvard, Ph D.༽
༢ འོས་ཤོག་འཐོབ་ཐབས་སུ་ལས་འགུལ་སྣ་ཚོགས་སྤེལ་ཕྱོགས།
༣ "བོད་ཀྱི་ཨོ་བྷ་མ།"དང་"རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་བྷ་མ་"ཞེས་པའི་འབོད་ཚིག་བསྒྲགས་ཏེ་གྲགས་ཅན་ཆབ་སྲིད་མི་སྣ་གཞན་དང་མཚུངས་བསྡུར་བྱས་པ་བཅས་གསུམ་ཡིན།
༡ ཤེས་ཡོན་ལག་ཁྱེར་ཚད་མེད་ངོམ་པ།༼ཧར་ཝར་ཌིའི་འབུམ་རམས་པ།༽
གོ་ལ་ཧྲིལ་པོ་འདིའི་སྟེང་ང་ཚོ་དང་དུས་རབས་མཉམ་པའི་ཆབ་སྲིད་མི་སྣའི་ཁྲོད་དུའམ། ཡང་ན་ཆབ་སྲིད་པ་བྱེད་འདོད་པའི་མི་སྣའི་ཁྲོད་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་བསྒྲུབ་པའེ་ཆེད་དུ་ཤེས་ཡོན་ལག་ཁྱེར་བསྐྱར་སྐོར་ཡང་སྐོར་བྱེད་དེ་བརྗོད་མཁན་ནི་ད་བར་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་མ་གཏོགས་བྱུང་མེད་ཅེས་བརྗོད་ནའང་ཧ་ལམ་ཐལ་ཆ་མེད།
ཤེས་ཡོན་ལག་ཁྱེར་ངོམ་བཞིན་པའི་འབུམ་རམས་པ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱིས་འོས་ཤོག་སློང་བའི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཆེད་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་དང་། གདན་ས་ཁག དེ་བཞིན་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་བཅས་པར་ཡང་ནས་བསྐྱར་དུ་བརྗོད་རྒྱུའི་དོན་ཞིག་ནི། ཁོང་ཉིད་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་དཀྱིལ་ནས་ཧར་ཝར་ཌི་ནས་ཐོན་པའི་ཆེས་ཐོག་མའི་འབུམ་རམས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་བརྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་ས་ཁུལ་ཡོངས་ནས་ཀྱང་ཁོང་ཉིད་ལས་བྱུང་མྱོང་མེད་ཅེས་ཆུ་མ་ཎི་འདོན་པ་ལྟར་བཤད་མུས་རེད། ངམ་བཤད་དེ་ལ་བརྟགས་ན་བོད་མི་ཚོས་ཁོང་གི་འབུམ་རམས་པའི་ལག་ཁྱེར་དེར་ཆ་འཇོག་འདེང་ངེས་པ་ཞིག་མི་འདུག་སྙམ་པའི་སེམས་འཁྲལ་ཞིག་ཁོང་གི་བློ་སྦུབས་ན་ཡོད་པ་མངོན་པ་དང་། གཉིས་ནས་བྱེད་སྟངས་དེ་ནི་བོད་མི་ཕལ་པ་ཚོའི་བསམ་བློ་འགུག་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིན་པར་མཚོན། དེ་མཚོན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ད་ཆ་གྲུབ་འབྲས་ཀྱང་ངེས་ཐོན་བྱུང་ཡོད།
བློ་སེང་གིས་འབུམ་རམས་པའི་ལག་ཁྱེར་དེའི་གོ་དོན་ཁ་གསལ་ཡོང་སླད། འགྲེལ་བཤད་སྣ་ཚོགས་རྒྱག་བཞིན་ཡོད། སྐབས་རེ་ལག་ཁྱེར་དེ་ནི་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་གསུངས་བཞིན་ཡོད། ༼གཏམ་གླེང་ཞལ་པར་ཐོག ༢༠༡༠་༡༢་༣ ལ་གསན་རོགས་གནང་།༽ འགྲེལ་བཤད་དེ་ལྟར་བྱེད་དགོས་དོན་ནི། བློ་སེང་རང་ཉིད་རང་ཉིད་ཀྱི་འཇོན་ཐང་ལ་ཧ་ལས་ཧོན་ཐོར་ཏེ་གནས་ཡོད་པ་ཇི་བཞིན་དུ་བོད་མི་ཚོས་དེ་ལྟར་གནང་གི་མི་འདུག་སྙམ་ཡོད་པས་རེད།
གང་ལྟར་ཡང་ཁོང་གི་གཏམ་བཤད་གནང་ཕྱོགས་དང་། རྔམ་སྟོན་གནང་སྟངས་དེ་ནི་ཤེས་ལྡན་པ་ཞིག་དང་། རྣམ་དཔྱོད་ཡོད་མཁན་གྱི་གནང་ཕྱོགས་ལས་ཐ་དད་ཡིན་པར་ངས་མཐོང་ལ། བློ་གཟུ་བོར་གནས་པའི་བསམ་ཡོད་ཀྱི་རང་རིགས་པ་མང་པོ་ངོ་ནོངས་དགོས་པའི་རྒྱུ་ཞིག་གྲུབ་ཡོད།
དེས་ན་ད་ལམ་འོས་མིའི་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་བཞུགས་སྐབས་ཁོང་གིས་ཧར་ཝར་ཌི་སློབ་ཐོན་ཡིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཡང་ཡང་གླེང་བའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཁོ་ན་ཙམ་ཆགས་ཡོད་པར་བརྟེན། ངས་ཀྱང་ཁོང་ཧར་ཝར་ཌི་རུ་སླེབས་ཕྱོགས་ཐད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཅུང་ཟད་ཅིག་འབྲི་རྒྱུ་ཡིན།
ཧར་ཝར་ཌི་ནི་འཛམ་གླིང་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྡིངས་ཆའི་ཐོག་རྩེ་ཕུད་འཛིན་སའི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད། འོན་ཀྱང་སའི་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོ་འདིའི་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའིོ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དུ་མ་ཡོད་ཅིང་། ཡང་དགོས་སུ་ཡོ་རོབ་ཡུལ་གྲུའི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནས་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བྱས་པ་ཆེ་བའི་ཚན་རིག་པ་དང་བསམ་བློ་བ་ཆེན་པོ་གྲངས་ལས་འདས་པ་བྱུང་ཡོད་པ་ནི། དཔེར་ན། ཌར་ཝིན་(Darwin)དང་། ཨ་འིན་སི་ཊན།(Einstein) ནེའུ་ཊོན་(Newton)ལ་སོགས་པ་ཡིན། དེར་བརྟེན་ཡོ་རོབ་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་ཁག་གིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མདུན་བགྲོད་པའི་གནས་རིམ་བཟུང་ཡོད་ལ་ད་ལྟ་བཟུང་མུས་ཀྱང་རེད།
སྤྱིར་འབུམ་རམས་པའི་ལག་ཁྱེར་ལ་རིགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཅིང་། དཔེར་ན་རང་བྱུང་ཚན་རིག་ཐོག་ཐོབ་པའི་འབུམ་རམས་པ་རྣམས་ནི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་དུས་ཚོད་དང་ནུས་པ་ཧ་ཅང་འདོན་དགོས་ཀྱི་ཡོད། དེར་བརྟེན་འབུམ་རམས་པའི་ལག་འཁྱེར་ཐོབ་ཐབས་ལའང་ནུས་པ་འདོན་སྟངས་དང་། རིག་པ་འགྲིམ་ཕྱོགས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་པས་ན་འབུམ་རམས་པའི་མཚན་ཁག་གཅིག་ནི་ལས་སླ་པོའི་ཐོག་ནས་རག་གི་ཡོད་པ་ལས། འབུམ་རམས་པའི་མཚན་ཡོད་པ་ཙམ་གྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་མི་གྲུབ་པར་སྙམ།
བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་ཧར་ཝར་ཌི་རུ་ཚུད་ཡོད་དམ།
གནད་དོན་ཁ་གསལ་ཤེས་མཁན་ཚོས་ད་བར་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས། བློ་སེང་ལགས་ཧར་ཝར་ཌི་རུ་ཇི་ལྟར་ཚུད་པའི་ཐད་གནས་ཚུལ་སྣ་མང་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད་པས་འདིར་མང་པོ་འབྲི་བའི་ངལ་བ་མི་བསྟེན། གང་ལྟར་ཁོང་རང་དཀའ་ལས་ཧ་ཅང་བརྒྱབ་མ་དགོས་པར་དམིགས་བསལ་བོད་མི་ཚོར་དམིགས་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་མའི་མིང་ཐོག་ནས་འགྲོ་ཐུབ་ཡོད་ལ། རླུང་རྟ་རྒྱུགས་པ་རེད་ཅེས་བརྗོད་ནའང་འདྲ། ཉེ་དགའ་ཕྱོགས་ཞེན་རེད་ཅེས་བརྗོད་ནའང་འདྲ། གང་ལྟར་གདམ་བྱའི་ཐོ་གཞུང་དུ་ཁོང་རང་ཨང་རིམ་དགུ་པ་ཡིན་བཞིན་དུ། ཁོང་གི་དགའ་ཕྱོགས་པས་ཁོང་ལ་རིན་ཆེན་ནོར་ལས་ལྷག་པའི་གོ་སྐབས་རྩ་ཆེན་ཞིག་གནང་ཡོད།
ཁོང་གིས་ "༡༩༥༩ ནས ༢༠༠༥ བར་གྱི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་། དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་" ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་འབུམ་རམས་པའི་རྩོམ་ཡིག་དེ་བྲིས་ཡོད། དྲང་པོར་བརྗོད་ན་གོ་སྐབས་དེ་ལྟ་བུ་ཐོབ་མཁན་གྱི་བོད་མི་སུས་ཀྱང་བརྩམ་བྱ་དེའི་ཐོག་ལས་སླ་པོར་འབྲི་ཐུབ་རྒྱུ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག དེ་ལྟར་ཡིན་རུང་ཁོང་གིས་དེར་དུས་ཚོད་ལོ་མང་བཏང་ཡོད་ཅིང་། འོད་སྟོང་འབར་བའི་གོ་སྐབས་སྤྱད་དེ་བརྩམས་པའི་རྩོམ་ཡིག་བཀླགས་མྱོང་མཁན་ཚོས་ཁོང་གི་རྩོམ་དེ་ཚད་གཞི་མཐོ་ལ་སྤུས་དག་པའི་ཞིབ་འཇུག་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་ལ་གདེང་འཇོག་བྱེད་ཀྱི་མི་འདུག
ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ངོ་གནོང་མི་དགོས་པར་འབུམ་རམས་པའི་ལག་ཁྱེར་ཡོད་མཁན་དུ་མ་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་སློབ་དཔོན་གྱི་མཚན་སྙན་ཡོད་མཁན་ཡང་མང་པོ་ཡོད་པ་དཔེར་ན། སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ། སློབ་དཔོན་པདྨ་རྒྱལ་པོ། སློབ་དཔོན་ངག་དབང་ཕུན་ཚོགས། སློབ་དཔོནའཕྲིན་ལས་དོན་གྲུབ། སློབ་དཔོན་ཚེ་རིང་ཤཱཀྱ། སློབ་དཔོན་ནམ་མཁའ་ནོར་བུ། སློབ་དཔོན་ཨ་ཡ་པ་སངས་ཡོན་ཏན་སོགས་ཡོད་ཅིང་། གཞི་ལུས་བོད་མིའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་སློབ་དཔོན་མང་དག་ཡོད་པ་ཁོང་རྣམ་པའི་མཚན་འདིར་གླེང་རྒྱུ་མིན།
དེ་ན་ཧར་ཝར་ཌི་རང་ལ་མཚོན་ནའང་བོད་པའི་འབུམ་རམས་པ་གཞན་ཡོད་པ་དཔེར་ན་བུད་མེད་འབུམ་རམས་པ་བཀྲ་ཤིས་རབ་རྒྱས་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། བཀྲ་ཤིས་རབ་རྒྱས་ནི་བློ་སེང་དང་མི་འདྲ་བར་རང་གི་ཤེས་འཇོན་ཉག་ཅིག་ལས་ཧར་ཝར་ཌི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དུ་ཚུད་པ་ལས། བློ་སེང་བཞིན་དུ་བཟང་པོ་ལག་སྦྲེལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕེབས་པ་དེ་འདྲ་མིན།
གོང་ཞུས་ཀྱི་བོད་རིགས་སློབ་དཔོན་དང་འབུམ་རམས་པ་ཁོང་རྣམ་པ་དང་། རྒྱལ་གཅེས་ལྷག་བསམ་ཅན་གྱི་སྐྱེ་བོ་ཕོ་མོ་མང་པོས་ལོ་མང་རིང་ཁུ་སིམ་མེར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་ཁྱབ་ཁོངས་སམ། གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་སྐྱིད་སྡུག་སོགས་སུ་ལྷག་བསམ་རྣམ་པར་དག་པའི་རྒྱབ་རྟེན་ཐོག་སོ་སོར་འཁྲིད་པའི་ལས་འགན་རྣམས་བོད་མིའི་བདེ་སྡུག་ཆེད་ཧུར་ཐག་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བ་ལས། འུར་སྒྲ་དང་ཁྲོམ་བསྒྲགས་ཀྱིས་མ་བྱས་བྱེད་མདོག་དང་། མ་ཡོད་ཡོད་མདོག་གི་ཚུལ་འཆོས་དེ་རིགས་སྟོན་གྱིན་མེད།
བློ་སེང་ལགས་ཀྱི་ངོམ་བཤད་དེ་ཚོ་ལས། ཁོང་ནི་ཤེས་ལྡན་པའི་འདུལ་སེམས་དང་མི་ལྡན་ཁར་བོད་མི་དཀྱུས་མའི་ཁྲོད་དུ་ཁེངས་སེམས་ཕྱིར་སྟོན་བྱེད་པ་གསལ་པོ་ཡིན།
"རང་ལ་རིན་ཐང་ཡོད་ན། གོང་ཐང་མི་ཡི་རྒྱབ་ཡོང་།" ཞེས་པ་ནི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བྲིས།
༢ འོས་ཤོག་འཐོབ་ཐབས་སུ་ལས་འགུལ་སྣ་ཚོགས་སྤེལ་བ།
བློ་སེང་ལགས་རྒྱུད་མངའ་ཡོད་པའི་མི་ཚོས་བཤད་པ་ལྟར་ན། བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་ ༢༠༠༥ ནས་བཟུང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་ཁྲི་དེ་རག་ཐབས་ཀྱི་སྟ་གོན་ལ་གཟབ་ཞུགས་བྱས་ཡོད་ཟེར། ངས་བལྟས་ནའང་དེ་ལྟར་དུ་མཐོང་། དེས་ན་ཁོང་གི་སྟ་གོན་བྱང་ཆུབ་པ་བྱ་ཚུལ་རྣམས་གཤམ་དུ་འགོད་རྒྱུ་ཡིན།
དང་པོ། དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱབ་རྟེན་གྱ་ནོམ་པ་ཡོད་པ།
གཉིས་པ། གཞོན་ནུ་ཚོའི་རྣ་བར་འདོད་པའི་སྐད་ཆ་བླུགས་པ།
གསུམ་པ། བོད་མི་ཚོ་གནས་སྐབས་མགོ་བོ་རྨོངས་སུ་བཅུག་པ། བཅས་ཡིན།
བློ་སེང་ལགས་ལ་ཡོད་ཅིང་། བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་མི་གཞན་སུ་ལའང་མེད་པའི་རྒྱབ་རྟེན་གཅིག་ནི་ཁོང་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ནུས་པ་དེ་རེད། དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱབ་རྟེན་ལ་བརྟེན་ནས་ཁོང་གིས་ད་བར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་དང་། ཡོ་རོབ་ཁུལ་གནས་བོད་མིའི་གཏན་གཞིས། ཨ་མི་རི་ཁའི་བོད་རིགས་ཡོད་པའི་ས་ཁུལ་ལ་སོགས་པར་དཀའ་ཚེགས་མེད་པར་སྐོར་བསྐྱོད་བྱས་ཐུབ་ཡོད།
ལས་འགུལ་སྐོར་བསྐྱོད་དང་འབྲེལ་གཏམ་བཤད་གནང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་། ཁོང་གིས་ཡང་ཡང་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པའི་སྐད་ཆ་གཅིག་ནི། ཁོང་རང་ས་གནས་སོ་སོར་ཉམས་མྱོང་གསོག་རྒྱུ་དང་བདེ་སྡུག་ཉན་རྒྱུར་ཡོང་ཡོད་ཅེས་བཤད་ཡོད།
འོན་ཀྱང་དོན་དངོས་ཐོག་ས་ཆ་དེ་ཚོར་སྐོར་བསྐྱོད་བྱས་པ་ནི་སྐབས་གསུམ་པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་གོ་ས་དེ་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་རྙེགས་པ་རེད་སྙམ།
ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བས་བགྲོད་བཞིན་པའི་དམངས་གཙོའི་ལམ་བུ་དང་། བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་བསྡུའི་ལམ་སྲོལ་དག་གཙང་ཡོང་བའི་སླད། མི་སྒེར་དང་། ཚོགས་སྡེ། གཞུང་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་གང་ཞིག་གིས་འོས་མི་སུ་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱབ་རྟེན་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་པ་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་ཆགས་དགོས་པར་མཐོང་། དེ་བས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་ཤོག་ཐོབ་རྒྱུའི་ལས་འགུལ་གྱི་ཆེད་དུ་བཏང་བའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཤེས་རྒྱུ་འགག་རྩ་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་ད་བར་འབུམ་རམས་པ་བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་རྩིས་ཁྲ་ཁ་གསལ་ཞིག་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་མེད་པ་རེད།
བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་འོས་བསྡུའི་དྲིལ་བསྒྲགས་འབོད་ཚིག་ལ་"འགྱུར་བ།" དང་། དྲིལ་བསྒྲགས་ཤོག་བྱང་ཐོག་ཨོ་བྷ་མའི་སྲིད་འཛིན་འོས་བསྡུའི་སྐབས་ཀྱི་ཚོད་གཞི་འདམས་པ་དེ་ལ་དཔེ་བླངས་ཡོད། བྱེད་ཕྱོགས་དེ་ནི་ན་གཞོན་ཚོའི་བསམ་པ་འགུག་ཐབས་དེ་རང་རེད།
རྩ་ཁྲིམས་དང་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཁག་ངག་ཐོག་ཏུ་འདོན་ཐུབ་པའི་འབུམ་རམས་པ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་རྣམས། བོད་མི་དཀྱུས་མ་ཞིག་གིས་ཉན་སྐབས་བློ་སེང་ལགས་ཀྱི་ངག་སྐྱོར་ནུས་པ་དེ་ལ་ཁོང་ཚོ་ངོ་མཚར་ཧ་ཅང་སྐྱེ་བགྱི་ཡོད། དེ་ནི་བློ་སེང་ལགས་ཀྱི་ལོ་མང་རིང་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པའི་གྲུབ་འབྲས་གཅིག་རེད་ལ། ཁྱད་ཆོས་འདིའི་སྒོ་ནས་ཁོང་གིས་བོད་མི་དཀྱུས་མ་ཚོ་ཧང་སང་དུ་བཅུག་གི་ཡོད།
འོན་ཀྱང་ངག་སྐྱོར་དེ་ཙམ་ཐུབ་པས་ད་གཟོད་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་སྐུ་འགན་བཞེས་ཐུབ་བམ་ཞེ་ན། ང་ཚོར་དགོས་རྒྱུ་ནི་ཤེས་ཡོན་ཡོད་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ལོ་མང་རིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་སྟེ་ཉམས་མྱོང་གི་གཞི་མ་བརྟན་པ། འཛིན་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་སྒྲུབ་པའི་གོམས་བྱང་མཐོ་བ། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སེམས་ཁམས་བྱང་ཆུབ་པ་ཞིག་དགོས་པ་ལས། གསར་དུ་ཉམས་མྱོང་གསོག་མཁན་ཞིག་དང་། སོ་སོས་སོ་སོར་ཡིད་མོས་དང་ཧང་སང་མཁན་ཞིག་དགོས་པ་ཨེ་ཡིན།
༢༠༡༡་༡་༨ ཉིན་བྷོ་སེ་ཊོན་(Boston)བོད་མིའི་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་ནས་བློ་སེང་ལགས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་མིར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་མེད་ཐད་ཀྱི་ཡི་གེ་ཞིག་བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་བསྐྱར་ཞིབ་(Tibetan Political Review) ཅེས་པའི་དྲྭ་རྒྱར་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ལ། དེར་གཏམ་དཔེ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཀྱང་ཀློག་རྒྱུ་འདུག་སྟེ། "དེ་རིང་གི་རྫུན་གྱིས་སང་ཉིན་མི་འཁྱོལ།"དེ་ནི་གནད་ཆེ་བར་སེམས་སོ།། ཀློག་མཁན་ནང་ཐུགས་བཞེད་གནང་མཁན་ཡོད་ཚེ་ཞིབ་པར་དྲྭ་རྒྱར་གཟིགས་པར་ཞུ།
ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་མིན་པའི་ང་ཚོའི་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་དེ་དང་། ང་ཚོས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་བཞིན་པའི་དམངས་གཙོའི་བརྒྱུད་རིམ་དེ་ལ་ནན་ཏན་གྱིས་ཐོག་ནས་ཡིད་ཟབ་མ་བྱས་ན། ད་གཟོད་སྲིད་སྟོན་པའི་མགོ་སྐོར་གཏོང་ཡུལ་གྱི་བྲན་གཡོག་ལ་མི་འགྲོ་བ་མི་སྲིད་ལ། དེ་ནི་ཐེངས་འདིའི་འོས་བསྡུ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་སྟངས་ལས་གནས་ཚུལ་ཁག་གཅིག་མངོན་ཐུབ་ཀྱི་འདུག
དེར་བརྟེན་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱི་གདམས་ངག་བཞི་ཡོད་པས་ དེ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་ཞུ་ན།
གདམས་ངག་དང་པོ། དགེ་འདུན་པ་མང་པོར་འདོད་པའི་ཁམས་པའི་གདམས་ངག
གདམས་ངག་གཉིས་པ། དད་ཅན་པས་འདོད་པའི་༧ གོང་ས་མཆོག་ཁ་རུ་ཁྱེར་བའི་གདམས་ངག
གདམས་ངག་གསུམ་པ། ཡིག་རྨོངས་པས་འདོད་པའི་ཧར་ཝར་ཌི་ཡི་འབུམ་རམས་པའི་གདམས་ངག
གདམས་ངག་བཞི་པ། གཞོན་ནུའི་བློ་འགུག་པའི་རང་བཙན་གྱི་གདམས་ངག་བཅས་རེད།
ད་བར་ཁོང་གིས་ས་ཆའི་གནས་བབས་དང་ཉན་པ་བོའི་ཡིད་དབང་ལ་བསྟུན་གང་ཐུབ་ཀྱི་སྐད་ཆ་བཤད་ཡོད། དེར་བརྟེན་གོང་གི་གདམས་ངག་དང་པོའི་བརྗོད་བྱ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་ནི་ལུང་ཚན་ཕྱོགས་ཞེན་རིང་ལུགས་པའི་བསམ་པ་དེ་རེད།
ལྟ་བ་དེ་ནི་ད་ལམ་བློ་སེང་ལགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ནང་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་མངོན་ཡོང་གི་འདུག
རང་ཉིད་ལ་འོས་ཐོབ་རྒྱུའི་སླད་དུ་ཕྱོགས་ཞེན་རིང་ལུགས་པའི་བསམ་པ་དང་ལྟ་བ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཁུར་མ་བླངས་པ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆགས་འཇིག་གི་ལས་དབང་ལ་བསམ་བློ་དེ་བས་མི་གཏོང་བར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
གོང་སྨྲོས་ཀྱི་ལྟ་བ་དེ་ནི་གཞི་ལུས་བོད་མིའི་བསམ་བློ་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད་པ་ནི་ ༢༠༠༨ ཀྱི་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་དེ་ལས་གསལ་པོར་མངོན་ཐུབ།
རྩོམ་རིགས་བྲིས་པའི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་བོད་སྐད་ཡིག་ལ་བྱང་ཆུབ་པ་ཡིན་པའི་ཚུལ་སྟོན་གྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་བརྩམས་ཆོས་དེ་ཚོ་ཁོང་གིས་བྲིས་མེད་པ་ཚང་མས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་ལ་བོད་སྐད་ཡིག་གི་ཡོན་ཚད་འདང་ངེས་པ་ཞིག་མེད་ནའང་ཆོག འོན་ཀྱང་ད་ཆ་ཁོང་ནི་བོད་མི་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགོ་འཁྲིད་མཐོ་ཤོས་ཆགས་རྒྱུའི་མཚམས་སུ་སླེབས་ཡོད། རྣམ་ཀུན་ང་ཚོས་རྒྱ་མིར་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་རྩོད་གླེང་བྱ་རྒྱུ་གཙོ་བོ་ཞིག་ནི་རྒྱ་མིས་བོད་ནང་བོད་སྐད་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྩ་བརླག་གཏོང་གི་འདུག་ཅེས་པ་དེ་རེད། དེ་ལྟར་ནའང་རང་དབང་ཆ་ཚང་ཡོད་པའི་བཙན་བྱོལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞིག་བཀའ་བློན་ཁྲི་པར་གདམ་རྒྱུ་མིན་ནམ།
སྔོན་འགྲོའི་འོས་བསྡུའི་གྲུབ་འབྲས་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་རྗེས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ལས་ཐོག་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གདན་ས་སེ་རར་དགེ་འདུན་པ་ཚོར་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་བསྡུའི་གྲུབ་འབྲས་དང་འབྲེལ་བའི་བཀའ་སློབ་ཐུང་ངུ་ཞིག་གནང་ཡོད་པ་དེ་ལ་ང་ཚོས་སེམས་ནང་འགན་འཁུར་དང་བཅས་ཏེ་བསམ་གཞིགས་ནན་པོ་བྱ་དགོས་འདུག་སྙམ།
གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནང་བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་ཡང་ནས་བསྐྱར་དུ་གཏམ་བཤད་སྤེལ་བ་ལྟར་ན་ ༢༠༠༥ ལོར་ཁོང་རང་པེ་ཅིན་དུ་བསྐྱོད་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཕྱོགས་སུ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་ཁག་གི་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་། ཆབ་སྲིད་མི་སྣ་ཐུག་འཕྲད་བྱས་ཡོད་པ། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་གླེང་བ་བཅས་ཚིག་ཐག་ཆོད་པོས་སྨྲ་བཞིན་ཡོད། ༼ཀུན་གླེང་།༽ ངས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ལྟར་ན་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་པ་རྣམས་ལ་གནང་བའི་འགྲུལ་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་སེར་པོའི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་གིས་མཐོང་མཆན་(visa)སྤྲོད་ཀྱི་མེད། དེ་ལྟར་ཡིན་ན་འབུམ་རམས་པ་མཆོག་ཕྱིར་སྡོད་རྒྱ་མིའི་མིང་ཐོག་ནས་བསྐྱོད་པ་རེད་དམ། ཡང་ན་ཐབས་གཞན་ཞིག་གི་བརྒྱུད་ནས་ཕེབས་པ་རེད། དྲི་བ་འདི་ལ་ད་བར་ཁོང་གིས་ལན་ཁ་གསལ་ཞིག་གནང་ཐུབ་མི་འདུག དེ་སྔ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ནས་བོད་མི་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གིས་བརྒྱུད་ལམ་དེ་ལྟ་བུ་བྱས་ཏེ་འགྲོ་མཁན་རྣམས་ལ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱོན་བརྗོད་ནན་པོ་བྱས་མྱོང་ཡོད།
༣ "བོད་ཀྱི་ཨོ་བྷ་མ།"དང་"རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་བྷ་མ"ཡིན་པར་རློམ་པ།
བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་ད་བར་བོད་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་དང་འཛིན་སྐྱོང་ནང་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་གསོག་པའི་བྱ་བཞག་གང་ཡང་སྒྲུབ་མེད་པ་རེད།
ཐེངས་གཅིག་ཁོང་ལ་ཐད་ཀར་གནས་ཚུལ་དེའི་ཐོག་འདྲི་བ་དྲིས་སྐབས་ཁོང་གིས་དེའི་ལན་དུ་བརྗོད་གསལ། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སྐྱེ་མཆོག་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་དང་། རླབས་ཆེན་གྱི་ཨེ་ལེག་ཟན་ཌར། (Alexander the Great) དེ་བཞིན་ཨོ་བྷ་མ་སོགས་བྱུང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་བརྗོད་སོང་། མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་སྐབས་རེ་ཕུལ་བྱུང་གི་སྐྱེ་བོ་དམ་པ་དེ་འདྲ་བྱུང་ཡོད་པ་བདེན་མོས། འོ་ན་ད་གཟོད་ཁོང་ཡང་ཕུལ་བྱུང་གི་སྐྱེ་བོ་དམ་པ་གཅིག་ཆགས་ཟིན་པར་བརྩི་དགོས་སམ།
བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཨོ་བྷ་མ་དང་གཅིག་མཚུངས་སུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་མང་པོ་བསྟན་ཡོད་པའི་ཁྲོད་ནས་སྐབས་གཅིག་ལ་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཏུ། ཁོང་ནི་"རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་བྷ་མ"བྱ་རྒྱུ་ཡིན་གསུངས་ཡོད་པ་དང་། བོད་མིའི་རྩ་དོན་གྱི་འཐབ་རྩོད་དེ་བཞིན་ཨེ་མི་རི་ཁའི་མི་རིགས་ནག་པོ་ཚོའི་འབངས་མི་སེར་གྱི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་དང་འདྲ་མཉམ་ལྟ་བུར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད། སྐད་ཆ་དེ་ནི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད། ང་ཚོས་ཀུ་ཤུ་དང་ཚ་ལུ་མ་གཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ལ། ང་ཚོར་ཨོ་བྷ་མའི་བཤད་སྲོལ་ལུང་འདྲེན་བྱེད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་བྱེད་འདོད་མཁན་གྱི་མི་ཞིག་དེ་བས་ཀྱང་མི་དགོས།
༧རྒྱལ་བའི་སྐུ་ཕྲེང་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཐོག་བློ་སེང་ལགས་ཀྱི་བཀའ་མོལ།
༧རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་ཐད་བློ་སེང་ལགས་ལ་དྲི་བ་ཕུལ་སྐབས་དྲི་ལན་དུ། ཁོང་གི་དགོངས་པ་ལྟར་བྱས་ན། མ་འདས་སྤྲུལ་སྐུ་ཕེབས་དགོས་ཚུལ་དང་། དེ་ཡང་ཕྲུག་གུ་ལོ་ ༡༤ ནས་ ༢༠ བར་ཡིན་དགོས་ཚུལ། འཁྲུངས་ས་ཡང་མོན་རྟ་དབང་ཁུལ་ནས་ཡིན་དགོས་ཚུལ་གསུངས་སོང་། བཀའ་མོལ་དེ་ཐོས་སྐབས་དེ་མ་ཉིད་དུ་ངའི་བསམ་པར། སྟབས་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་བློ་སེང་ལགས་ད་ཆ་དགུང་གྲངས་ཉེ་ཤུ་བརྒལ་ཟིན་འདུག་སྙམ་པ་དྲན་བྱུང་།
ངའི་བསམ་པར་༧རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ནི་གནས་ཚུལ་ཕལ་པ་ཞིག་རྩ་བ་ནས་མིན་པར། བོད་མིའི་སེམས་ཁམས་དང་ཆེས་གཏིང་ཟབ་ཀྱི་སྒོ་ནས་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་ལ། མ་ཟད་ཆོས་ལུགས་དད་ལྡན་པའི་ངོས་ནས་བཤད་ན་དོན་གནད་འདི་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆར་གཏོང་ཐབས་མེད་པའི་གནད་དོན་རྩ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། དེ་ལྟར་ནའང་འདས་པའི་ལོ་ཟླའི་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་ལུགས་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགོས་མཁོར་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མུས་ཐོག དད་ལྡན་པ་དང་བོད་མི་ཚོའི་རྩ་ཆེའི་སེམས་ཁམས་ལ་བརྩི་བཀུར་མི་བྱེད་ལ། བསམ་ཤེས་ནི་དེ་བས་བྱེད་ཀྱི་མེད།
ད་ང་ཚོས་ཀྱང་དད་ལྡན་པའི་མྱོང་ཚོར་ལ་མནོ་བསམ་ཙམ་ཡང་མི་གཏོང་བའི་གཏམ་བཤད་སྒྲོག་ཅིང་ །
། ཇི་སྲིད་ནམ་མཁའ་གནས་པ་དང་། །འགྲོ་བ་ཇི་སྲིད་གནས་གྱུར་པ།
།དེ་སྲིད་བདག་ནི་གནས་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་ཤོག།
ཅེས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐུགས་དམ་ཟབ་མོ་ལ་བསམ་བློ་ཙམ་ཡང་མི་གཏོང་བར། རྒྱ་གཞུང་ཆོས་ཁས་མི་ལེན་མཁན་དེས་ལག་རྩེད་འཁྲབ་སྟོན་བྱ་སའི་སྡིངས་ཆའི་སྟེང་། ང་ཚོས་ཀྱང་བྲོ་འཁྲབ་མཉམ་དང་རྔ་བརྡུང་མཉམ་བྱེད་པ་ནི་མཐར་ང་རང་ཚོ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ཡིད་ཆེས་མི་བྱ་ས་ཞིག་ཆགས་རྒྱུ་མ་རེད་དམ། བོད་མི་དད་ཅན་ཚོའི་སེམས་ཁམས་ལ་ཕོག་ཐུག་འགྲོ་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནམ། "མགོ་བདེ་པོས་ཞྭ་མོ་བརླག་"ཟེར་བའི་དཔེ་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ།
ཚང་མས་ཤེས་གསལ་ལྟར་ ༧གོང་ས་མཆོག་ནི་འཛམ་གླིང་ནང་ཆེས་ཤེས་རབ་ཟབ་ཤོས་ཀྱི་སྐྱེ་བུ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ལ། ཚན་རིག་པ་མཁས་ཅན་དང་། ཤེས་ལྡན་མི་སྣ། བསམ་བློ་བ་ལ་སོགས་པའི་བློ་སྟོན་ཞུ་ཡུལ་གྱི་སྐྱེ་བུ་དམ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་སྨྲ་ཅི་དགོས། འོན་ཀྱང་ནང་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཁོངས་སུ་མི་ཆུད་མཁན་གྱི་ནུབ་ཕྱོགས་སློབ་ཆེན་ཐོན་པ་སྤྱང་དྲུང་ལྡན་མདོག་ཁ་པོའི་མི་ཞིག་ནས་༧སྐུ་མདུན་མཆོག་ལ་སློབ་སྟོན་ཕུལ་བ་ནི་ཁྱད་གསོད་བྱས་པར་ངས་ངོས་འཛིན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
ཕྱོགས་བསྡོམས།
ཉག་ཕྲའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་རིམ་འགྲིམ་བཞིན་པའི་ང་ཚོའི་མི་རིགས་འདི། ཆགས་འཇིག་གི་གནས་སུ་ལྷུང་ཡོད་པའི་དུས་མཚམས་ཤིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད་ཅིང་། ༧སྐྱབས་མགོན་༧རྒྱལ་བའི་དབང་པོ་སྐུ་ན་མཐོ་པོར་ཕེབས་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཡུལ་རྒྱ་ཡུལ་དུ་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའི་རྒྱ་མི་ས་ཡ་མང་པོ་ཁ་བ་གངས་ལྗོངས་སུ་གཞིས་ཆགས་ཟིན་པ། གནད་དོན་དབྱེ་ཞིབ་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན་ལྟར་ན་མ་འོངས་ལོ་སུམ་ཅུའི་ནང་བོད་ཀྱི་ལས་དབང་དེ་ཐག་ཆོད་རྒྱུ་ཡིན་པའི་དུས་སྐབས་དེ་འདྲ་ཞིག་ལ་སླེབས་ཡོད།
ང་ཚོ་བོད་མི་ཚོར་མཚོན་ན་དུས་ཚོད་ནི་འགག་རྩ་ཆགས་ཡོད། འདི་འདྲ་ཡིན་དུས་ཆུ་ཚོད་དང་། སྐར་མ། ཐ་ན་སྐར་ཆ་གཅིག་ཡིན་རུང་། མི་རིགས་འདི་འཆི་གསོན་གྱི་འགག་མཚམས་ཤིག་ཡིན། དེར་བརྟེན་ལོ་ལྔ་ཚན་གྱི་མ་འོངས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་དེ་ནི་ཉམས་མྱོང་དང་ཤེས་འཇོན་གཉིས་ལྡན་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སེམས་ཁམས་བྱང་ཆུབ་པ། ལྷག་བསམ་དག་ཅིང་གཞུང་སེམས་དྲང་བ་ཞིག་གདམ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཞིང་། ཉམས་མྱོང་མེད་པ་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་བ་སྲ་བརྟན་མེད་མཁན་ཞིག་གི་ལག་ཏུ་བོད་མི་ཚོའི་ལས་དབང་ཆ་ཚང་སྤྲོད་པ་ནི་རང་ཤི་རྒྱག་རྒྱུའི་སྟ་གོན་བྱེད་པ་རང་དུ་མཐོང་།
ཞལ་བདེ་བའི་བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་ཉན་པ་པོའི་འདོད་པ་ལྟར་གྱི་སྐད་ཆ་འབའ་ཞིག་བཤད་པ་ལས། ཁོང་རང་ལ་རང་ཚུགས་བརྟན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཞིག་མེད་ལ། ལོ་ལྔ་ཅན་གྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཁ་གསལ་ཡང་མེད། དེས་ན་ཁོང་གིས་ ༢༠༡༡ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༨ ཉིན་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་སློབ་ཕྲུག་གི་དྲི་བ་ཞིག་ལ་ལན་བསྐྱོན་པའི་སྐབས། "ཕྲན་རང་སྔར་ནས་ད་བར་རང་བཙན་གཙང་མར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་འདོད་བཞིན་ཡིན། འོན་ཀྱང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཆགས་པ་ཡིན་ཚེ་ཁོར་ཡུག་དང་གནས་བབས་ལ་དཔག་པའི་ལས་ཀ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་"ཞེས་གསུངས་ཡོད། སྐད་ཆ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་དགོས་རྒྱུའི་གཏམ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཆགས་སྟངས་འདི་ལྟར་ཏེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ལམ་དབུ་མར་མོས་མཐུན་མི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ནི། ལམ་དབུ་མའི་རྒྱབ་ལ་རང་བཙན་གབ་ནས་འདུག་ཅེས་ཟེར་བ་དེ་རེད། གལ་ཏེ་བློ་སེང་ལགས་འདེམ་ཐོན་བྱུང་བ་ཡིན་ན། ད་གཟོད་ཏག་ཏག་རྒྱ་གཞུང་ལ་ལག་པ་ཕྱིས་ས་དང་ཁ་གཡར་ས་ཞིག་ཆགས་རྒྱུ་རེད། དེར་བརྟེན་ཁོང་གིས་རང་ཉིད་ལ་འོས་ཤོག་རགས་ཐབས་ཆེད་སྐད་ཆ་འགན་མེད་པ་ཞེ་གཅིག་བཤད་ཀྱིན་དུ་ཡོད་ཙ་ན། ངའི་ངོས་ནས་ཁོང་འོས་མིར་རྩ་བ་ནས་འོས་པར་མི་མཐོང་།
བློ་སེང་ལགས་ལ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་ད་དུང་ཞོར་འབྲས་ངན་པ་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི། ལོ་མང་རིང་བཙན་བྱོལ་སྒྲིག་འཛུགས་དང་། གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་ཐོག་ནས་སྲིད་ཞུ་སྒྲུབ་མཁན་ཚོ་སེམས་ཤུགས་ཆག་རྒྱུའི་རྒྱུར་མི་འགྲོ་མི་སྲིད་པ་མིན། ལུས་སེམས་གཉིས་ཀྱིས་ལོ་རབས་དུ་མར་སྐུ་ལས་སྐྱོན་མཁན་ཚོ་ལ་ད་ཆ་ང་ཚོའི་ཆབ་འབངས་ནས་དེ་ཙམ་གྱི་དོ་སྣང་མ་བྱེད་པར། ཁ་བདེ་ལྕེ་སྙན་གྱི་མི་ལ་མགོ་འཁོར་བའི་འཇུག་འབྲས་ངན་པ་ཡོང་སྲིད།
གོང་འཁོད་ངའི་སྐད་ཆ་རྣམས་ཁྱེད་རྣམ་པའི་ཀློག་རྗེས་སུ། ད་གཟོད་ང་ནི་བློ་སེང་ལགས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པར་མི་འོས་པར་མཐོང་མཁན་གྱི་གྲལ་ནས་ཡིན་པ་མཁྱེན་ཐུབ། ང་སྒེར་གྱི་ཆ་ནས་བློ་སེང་ལགས་མཇལ་མ་མྱོང་ལ། ཁོང་དང་མཉམ་དུ་ཡིག་འབྲེལ་ཙམ་ཡང་བྱས་མ་མྱོང་། ཁོང་དང་སྒེར་གྱི་མ་འགྲིག་པ་དང་མ་མཐུན་པ་གང་ཡང་མེད་ལ། བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་མིའི་ཁོངས་ཀྱི་མི་སུ་ཡང་ངོ་མི་ཤེས་ལ། ཁོང་རྣམས་དང་ཡིག་འབྲེལ་ཙམ་ཡང་བྱས་མ་མྱོང་། འོན་ཀྱང་མི་རིགས་ཤིག་གི་ལས་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ཡིན་པས་གོང་ཞུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རྣམས་དྲྭ་རྒྱ་ཁག་དང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ལས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་དག་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཡིན།
མཐའ་འཇུག་ཏུ་ཞུ་རྒྱུར་འབུམ་རམས་པ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་ཉམས་མྱོང་གི་དབུལ་བ་དང་། རང་ཉིད་རང་ལ་གདེངས་འཇོགས་ཆེ་དྲག་པའི་གང་ཟག་ཞིག་ཡིན་པས། བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཁོང་གི་ལག་ཏུ་བཞག་མི་རུང་ཞེས་ནན་སྐུལ་བྱ་རྒྱུ་དང་། གཞན་སུ་འདེམ་རུང་བདག་གིས་ཁྱད་པར་མི་མཐོང་ངོ་།།
༢༠༡༡་༢་༤ བཟང་པོར་རྗར་མེ་ནིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཧྥིརང་ཧྥར་ཌི་རུ་བྲིས།
Designed by Gyatso

Dienstag, 1. Februar 2011

ཤེས་སྦྱངས།

ལམ་དབུ་མའི་སྟེང་གི་སྐྱེ་བོ་མཆོག
བློ་ཤེས་སྦྱངས་ཅན་གྱི་ཕུལ་བྱུང་ཉིད།
ཐབས་ཤེས་རབ་གཉིས་ལ་མཆོག་ཏུ་མངའ།
རྗེ་བདག་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་མཆོག
དུས་རྟག་ཏུ་གངས་ཅན་མགོན་དུ་བྱོན།

Freitag, 28. Januar 2011

གཏན་འདུན།

ལྷག་མཐོང་བྱང་པའི་ཤེས་བཞིན་དང་།
སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ལ།
སྙེག་པའི་གཏན་འདུན་ལོས་ཡོད་དེ།
བདག་བློ་རྨོངས་པའི་དུག་ཅན་ལ།
སྐལ་ལྡན་སྙུགས་རུས་མི་འདེང་དེ།
ཕར་རོལ་བགྲོད་པ་དེ་བས་དཀའ།
ལན་གཅིག་གནས་འདིར་སྡོད་པར་ཐལ།